ou

ОПТИМУС МАКСИМУС

  Хэдэн жилийн өмнө нэгэн  жолооны дамжаа төгсөгчид улсын шалгалт өгчээ. Унах нь унаж, тэнцэх нь тэнцэж. Хамгийн сонирхолтой нь шалгалтын дараа жолооны багш нь машинаа цэвэрлэжээ. Бараг л хоёр атга будаа, нэг атга элс гарсан гэнэлээ. Энэ яриа магадгүй ялимгүй дэгсдүүлсэн байх л даа? Гэхдээ л үнэний хувь цөөнгүй бий. Лам үзмэрч, мэргэч төлөгч нарын ид шид шингээсэн элс будааг бүгд л сэмхэн доогуураа цацчихаж. Элс будаа цацаад бүх юм сайхан бүтдэг бол овоо хэдэн шуудайг олж аваад хав дарчихдаг хэрэг. Ажил төрөл хөөцөлдөхдөө амьтан хүн рүү цацаж байхгүй юу? Зугаатай л амьдарцгааж байна даа?

  Заримдаа шалгалт аваад дуусахад хөл дор яагаад элс шороо шажигнаад байдгийг хожуухан ч гэсэн ойлгосон юм. Хожмын сэхээтнүүд ч ид шидэнд итгэж эхэлжээ. Гол нь элс будаа цацчихаад хамаг хэрэг сайнаар бүтвэл өөртөө биш цаад ид шидтэндээ, элс будаандаа итгэнэ. Гэтэл элс будаатай, арга чарга хийлгэсэн “би зүгээр” гэсэн өөртөө итгэх итгэлд л  хамаг учир байгааг анзаарах ч сөхөөгүй. Харанхуй мухраар сүсэглэнэ. Манай нийгмийн хамгийн эдгэшгүй өвчин “мухар сүсэг” болжээ. Үлгэр домог, илбэ шидэнд итгэдэг хүүхэд нас бол сайхан юм. Хар багаасаа муу санаа, шалихгүй хашир ухаан суусан хүүхдүүдэд  би дургүй. Хэвлүү хүүхэд гэдэг чинь магтах юм биш харин харамсмаар явдал. Гэнэн итгэмтгий байх нь даанч зохих насандаа нуруу үүүрсэн өвгөн шиг юм болчихвол тийм ч сайхан биш. Түүний эсрэг аливааг арай өөрөөр харах насандаа ид шид илбэ засалд итгэдэг байвал нуруу үүрсэн хэвлүү хүүхдээс ч тэнэг харагдана. Эр нөхрүүдийнхээ олж ирсэн хэдэн төгрөгийг энд тэндэхийн “хувилгаануудад” өгчихдөг эмэгтэйчүүлийг энэ амьдралдаа бишгүй харлаа. Тэд амьдралыг ид шид гэж бодох юм.  Хэдэн жилийн өмнө талийгаач Пүрэвдоржийн Сундуйжав гуай ”Монгол минь хальсан уут, хадаг хоёроор дүүрэв” гэж халагласан нэвтрүүлэг хийж билээ. Одоо үнэхээр мод бүхэн хадагтай, бүүр замын шон хүртэл хадагтай болжээ. Ид шидтэй мод чулуу, замын шон, хаалганы бариул, хашааны хаалга. Үлгэрт гардаг далдын хар малгай, нисдэг хивс, шидэт бишгүүртэй л адилхан ид шидтэй моднууд ой тайгаар дүүрэн боллоо.

  Би байгалийн хүчинд итгэдэг. Гэхдээ ид шидэнд биш. Ээж мод, хийморийн овоо, энергийн төв хүнд ямар нэгэн нөлөө үзүүлдэгт итгэдэг. Элдэв гэм зэмийн өвчин саагаас эдгээдэг гэдэгт итгэдэг. Уул хангайдаа сэржим өргөдөг, ус ургамалтай ярилцдаг. Харин тэднээс мөнгө гуйдаггүй, эрх мэдэл албан тушаал нэхдэггүй, эд хөрөнгө шаардаж энд тэнд нь хадаг уядаггүй. Сайн муу яваагаа хадаг уясан хаалганы бариултайгаа холбож ойлгодоггүй.

  Нэгэн ээж надаас” манай хүү сүүлийн үед хичээл номондоо хир байна” гэж билээ. Урмын бодоод “сайжирч байгаа “ гээд хэлчихсэн чинь учиргүй баярлаад “аргагүй, аргагүй, саяхан Түвдээс нэг том хувилгаан ирсэн юм. Багшийн сахиусыг зүүснээс хойш их л өөр болчихсон” хэмээж билээ. Дараахан нь би хүүгээс нь “ээж чинь ямар ажил хийдэг юм” гэхэд “их сургуулийн эдийн засгийн багш” гэсэн юм даа? Тэр үед би Манай улсын эдийн засаг өсөхгүй байгаа нь бодит үр ашиг, гадаад дотоод худалдаа биш ид шидэнд итгэгч эдийн засагчдаар дүүрсэнийх юм байна гэж мунхаглан бодож билээ. Хүүгийнх нь сурлага сайжирсан нь хүүгээс нь биш, хөөрхий хүүгийн хичээл зүтгэлээс бус нэгэн ламын улаан зангианаас болж байна гэж боддог эдийн засагч олон байхаар Оюутолгой үндэсний баялаг биш харин ИД ШИД юм бишүү? Дарга нар ч бас түүнийг ид шид гэж хараад ид шид мөн гэдэгт итгүүлэхийг хүсээд байгаа юм. Яг л “онгод гэдэг ид шид” ирэхийг хүлээгээд юу ч хийлгүй суудаг зохиолч байдагтай адил нийгэм даяараа ид шидэнд итгээд түүнийгээ тэсэн ядан хүлээж байна. Хэзээ ирэх бол нэг л өдөр үлгэрт гардаг ханхүү шиг цагаан морьтой ороод ирнэ дээ? Мөн сайхан даа? хэмээн алгаа үрэн сууна. Хөгжилтэй л сайхан амьдарцгааж байна даа?

   Холливудын саяхан хийсэн нэг кинон дээр харь гарагаас ирсэн хүчирхэг төмөр оюун санаа ОПТИМУС МАКСИМУС хүн төрөлхтөнийг гаднаас ирэх аюулаас хамгаалдаг. Өнөөдөртөө бол энэ чинь ИД ШИД. Маргааш яахыг тааж мэдэхгүй юм. Харин энэ ОПТИМУС МАКСИМУС манай үлгэрийн болдоггүй бор өвгөний нисдэг бор морь  хоёр яг адилхан. ИД ШИДЭТНҮҮД. Хүн төрөлхтөний зөн билгийн хүлээлт. Харин бидний хагас социалист, хагас капиталист нийгэм даяар минь үсэрхийлсэн ид шидэнд итгэх мухар сүсэг ердөө Холливудын бүтээсэн ОПТИМУС МАКСИМУС ба бидний мэддэг НИСДЭГ БОР МОРЬ хоёр хадаг уясан МОД гуравт баатар тайж Цогтын бичсэнээр “сэтгэлийн агаар нэгэн” буй.

  Харин тэд технологийн хувьд шал ондоо. Яг л  чукчагийн онигоо шиг. Нэгэн чукча сугалаагаар Мовсква явах эрхээр шагнуулжээ. Явж ирээд нутгийнхныгаа цуглуулаад, аялалын туршид үзсэн харсанаа ярив. Би эндээс чаргаар хот ороод тэндээсээ онгоцонд суугаад... Гэтэл нэг нөхөр нь “хүүе, ингэхэд онгоц ч юу юм бэ? Чукча нэг бодолхийлэв. Тэгээд :-би та нарт алим гэж нэг зүйл авчирсан даа? –тийм, тийм. Тэгвэл түүнээс чинь “шал ондоо” юм байдаг юм гэжээ. Түүн шиг л шал ондоо зүйлүүд. Ид шид технологийн хувьд улам дэвшилтэт болсоор. Нисдэг бор мориос ОПТИМУС МАКСИМУС  хүрэв. Гэтэл бидний ид шидэнд итгэх сэтгэлгээ бараг хойшоогоо хэдэн алхам ухарчээ. Эцэстээ элс шороонд хүрэв. Аятайхан л амьдарцгааж байна даа?

 Уран зохиолд ч ид шид хүчтэйгээр үйлчлэх болов. Би энэ зохиолоо зүүдэндээ биччихсэн. Паа, энэ чинь ид шид. Санаандгүй явж байтал гэнэт нэг юм чихэнд шивнээд, хаанаас ч юм бүү мэд, тэгээд л шууд урсгаад л хэдхэн секундын дотор энэ найраглалыг бичсэн юм. Паа бас л ид шид. ОПТИМУС МАКСИМУС шивнэсэн юм уу, хаашаа юм. Дууны шүлэг бичих юмсан гээд бодоод явж байтал гэнэт гудамжинд эхлээд аялгуу орж ирээд л дараа нь үг нь урсаад л бас дуулах дуучных нь дүр харагдаад л бүр клип нь дүрсжээд топ модель охин тоглоод л жүжигчин юм уу, алиалагч юм уу мэдэгдэхээ байсан залуу хайртыгаа хайгаад л. Паа энэ бол ёстой ид шид. 

 Шинжлэх ухаан бол тэрчигтээ ид шид. Тулганд гал түлж амьдарсан нь өвчин тусаж үхэхгүй гэдэг нь бараг л суурь шинжлэх ухаан. Морь унасанаар монгол хүн майга болоогүй гэдэг бараг л хавсарга шинжлэх ухаан. Тарваганы “хүн мах” идвэл нойр булчирхай эдгэрнэ гэдэг нь оны шинжлэх ухааны нээлт. Хөгшрөлтийн эсрэг хамгийн сайн зүйл бол баавгайны тархи. Баавгайны тархи 11 саяд хүрэв. Шинжлэх ухаан-үйлдвэрлэлийн үр ашиг нь энэ. Ид шидгүй юм хаанаас ч хайгаад олоход бэрх болов.

  Хаана сайн будаатай лам хуварга, эсвэл шороотой үзмэрч байна. Тийшээ аяны жолоо өргөнө. Дэндэвийн Пүрэвдоржийн дуу шүлэг ”санасан зорьсон хэрэг бүтэх, аяны жолоо тийшээ байна” гэдэг шиг л юугаа үл хайрлан зүтгэцгээх мөртлөө хөгшин ээждээ цагаан сараар ядаж очиж золголгүй олон жил болсон байх энүүхэнд. Ямар сайндаа л миний нэг ойрын ах дарга болчихоод эхлээд ээждээ биш том даргадаа очиж золгодог байсан юм даа? Би бүр гайхаж цөхдөгсөн. Ээжээс илүү ачтан гэж бас байна, аа. Сонгодог л аж төрцгөөж байна даа?

ОПТИМУС МАКСИМУС-ууд нийгэмд улам олширсоор,гэвч ид шид хэзээ ирэх вэ? Шашингүй хүн бол бурханаа хайж яваа хүн гэдэг. Харин ИД ШИД хайж яваа хүн бол бурханаасаа бултаж яваа ХҮН мөн гэж бодлоо. Даанч сүүлийн үед нэг ч удаа бурхандаа залбираагүй санагдав.  АРАЙ ОПТИМУС МАКСИМУС-д...

                         Яаран залбирах минь  УМ, АМИН, АЛЛАХ

                      Гарцаагүй Пүрэвхүүгийн Батхуяг

                                           2012-12-26