Хүрээ Хөвгүүд хийгээд Ганхүүгийн Батнасан
Магадгүй, магадгүй ч юу байхав Батнасангийн ертөнц жинхэнэ хотын сэрэхүйгээр дүүрэн. Бид /хүрээ хөвгүүд/ олон зүйлээр ижилсэж болох боловч мөн олон зүйлээр эрс ондоошдогийг одоо хүмүүс нэгэнт гадарлах болжээ. Тийм ондоошил бол Ганхүүгийн Батнасангийн бүтээлүүд.
ÁИ õîòûí –Òèéì ¿¿? õýìýýõ á¿ëýã ¿ñýðõèéëýë
7.
Ìèíèé ãýðèéí õàæóó áàéðíû äýýðýýñ áóÿíòàé ѪÕ-èéí òóñãàñàí ïðîæåêòîðûí ãýðýëä õ¿¿õä¿¿ä ñàãñ òîãëîí õàøãèðàëäàõ äóóíä àãààð õ¿íäýð÷, ñàãñíû áºìáºã öåìåíòýí äýýð îéõ ïèã ïèã ãýñýí ÷èìýý îð÷íûã òîäîðõîéëæ, îðîéòîæ èðñýí æîëîî÷ õààíà èðñíýý ¿ë òîîí ãàðàæíû ìàíàà÷èéã øàâäóóëàí ñèãíàëäàæ, õàà íýã îéðõîí áèø ãàçàð ñîãòóó õ¿í äóóëàõ ñîíñîãäîæ, áàñ õààíà ÷ þì á¿¿ ìýä áààõàí ìóóðíóóä õ¿í óéëàõ øèã äóóãàðàëäàí (áîäâîë ìóóðûí ÿíàãëàë õèéæ áàéãàà áàéõ), èë çîãñîîëûí ýðã¿¿ òººíºã íîõîé õààøàà íü ìýäýãäýõã¿é áîðãîæ (òýðíèéã ìóóðíóóäûí ÿíàãëàëûí äóó ãàëçóóðóóëñàí áàéõ), òàòàæ áàéãàà òàìõèíû óòàà ñàëõèâ÷èí ç¿ã ñ¿íñëýãýýð ãýðýëòýí õºâºð÷, äýýä àéëûí ¿çýæ áàéãàà êèíî ºðººí äîòîð õ¿ì¿¿ñ ÿðèëöàõ øèã ýâã¿é ñýòãýãäýë òºð¿¿ëäãýýðýý òºð¿¿ëæ, óãààëãûí ºðººíä ìóó ýçíèé õóó÷èðñàí æîðëîíãèéí óñ äóñëàõ íü ñîíñîãäîæ, òîâ÷õîíäîî ÁИ õîòîä ýíã¿é àìãàëàí øºíº õààí÷ëàí áàéõàä, õºøèãíèé çàâñðààð òóññàí ñàðíû öàãààí òóÿàíä ãýðýëòýõ öàãààí ìºðèéã øèðòýí ñóóëàà. -Òèéì ¿¿? õýìýýõýä òàðõè òîëãîé ä¿éðíý. Îëîí æèë ýðã¿¿ БИ õîòîä ¿éìðýí ìàíãóóð÷ àìüäàðñààð èðñíèé õóâüä õýðâýý –Òèéì ¿¿? ãýñýí àñóóëò èðñýí ë áîë õàðèóëàõ õýðýãòýéã äààí÷ íýã ìýäíý. Õàðèóëààã¿é þìóó, õàðèóëàõààñ çàéëñõèéæ îðõèñîí ë áîë “Ïàä” áîëíî. ÁИ õîò øàâàðòàé øàëáààãàà õààø íü óðñãàõàà ìýäíý. Ãýíýò ºíººõ ãàéõàëòàé äóó øºíèéí õîòûí òýðòýýãýýñ ñýòãýë ð¿¿ ìèíü õàíãèíàâ. Ãàëò òýðýãíèé äîõèî õàíãèíàâ. Áàãûí íóóöõàí áàëàéðàë ãýíýò õºäºëæ ãàëò òýðýãíèé äîõèî õýäýí óäàà õàíãèíàõûã õºõººí äîíãîäîî ÷àãíààðõàõ àÿòàé òîîëæ ãàðàâ. Õîîî¸ð… Ãóóóðàâ… Äºººðºâ… Òàâ çóðãàà äóóãàðâàë äýýäèéí çàÿà áîëäîã ÷ ãýñýí òîîëíî. Àéìààð ìàíãóó áàëàéðàë áàéíà óó? Ààí? ¯íýí õýðýãòýý èíãýæ áàëàéðàõ øàëòãààí íàäàä áàéñàí þì.
Äóíä àíãèéí àëü íýãýíä íü áàéõàä ë þìäàã íàäàä ãàëò òýðýã ãýý÷ àíõ óäàà õà÷èí ñàéõàí ñàíàãäàæ áèëýý. Åð íü áè îëîí ñàéõàí àõ ýã÷ íàðûí õàéðàí äóíä òàðâàëçàæ ºññºí õ¿í. Áàÿíä àëáà õààæ áàéñàí îôèöåð àõûíõàà õ¿¿õä¿¿äèéã õàðàõ àëáàí ¿¿ðýãòýéãýýð áè ãàëò òýðãýíä ñóóæ áèëýý. Ãàëò òýðãèéã àíõ ¿çýæ áàéãàà þì áèø ë äýý. Áàòñ¿ìáýðò áàéäàã õºäºëìºð çóñëàí ðóó æèë áîëãîí ãàëò òýðãýýð ÿâäàã. Á¿ð áàãàäàà õîë ãàçàð, îëîí õîíîã ÿâæ õ¿ðäýã õîò ðóó ýýæòýéãýý õàìò ààâ äýýðýý î÷èõ ãýæ ãàëò òýðãýýð àðàâ èë¿¿ õîíîã ÿâñàí ãýýä ýíý óíààíä ñóóæ ÿâñàí ò¿¿õ èõ. Õàðèí Áàÿí ÿâàõäàà áè æèíõýíý óòãààð áèå äààæ ÿâñàí þì. Àõ öóã ÿâñàí ÷ ãýñýí áè á¿õ ë ç¿éëòýé áèå äààí òàíèëöàæ, õ¿ì¿¿ñòýé õýí íýãíèé çààâàð ÷èãë¿¿ëýãã¿éãýýð õàðèëöàæ, õàëààñàí äàõü õýäýí òºãðºãºº ÷ ººðèéí äóðààð ¿ðæ, õàìãèéí ãîë íü ýíã¿é óóäàì õàíãàéã, óâ óëààí õºðñòýé ãîâèéã, äàðàà íü øàð ýëñòýé ãîâèéã ñýòãýëýý ñóë àñãàí õàðæ õýâòñýí áèëýý. Áîäîë ñóë àñãàð÷, áè ººðºº ñóë àëñàä á¿õ ë áèåýðýý àëäðàí îäîõ ìýò ñýðýë õàìãèéí àíõ òýãýõýä òºðñºí þì. Øºíº ÷ óíòàõã¿é òèã òèã-òèã òèã ãýõ ãàëò òýðýãíèé õýìíýëä øºíèéí òàñ õàðàíõóéã öîî øèðòýí õýâòýæ áàéñàíñàí.
-Õººå ÷è æààõàí íààøàà õýâò. Íýã îôèöåð äýýð õýâòýæ áàéãààä ìàëãàé íü õèéñýíã¿¿ò ø¿¿ðýõ ãýýä óíà÷èõñàí ãýíý ëýý.
Òèã òèã- òèã òèã. Íàäàä õàðèí òýãýýä óíà÷èõâàë ãî¸ þì áèø¿¿ ãýæ áîäîãäîíî. Áàðàã òàâàí íàñòàé áàéõàä àà⠺⺺ õî¸ðòîéãîî õºäºº ÿâñàí. ªâººãèéí ìàøèíààð.
–Çà õ¿¿ ìèíü íóòãèéí áàðàà õàðëàà ø¿¿ äýý.
ãýæ ºâººã õýëýõýä áè ãàçðààñ òýíãýð òóëòàë áîññîí öàâ öàãààí ¿¿ë õàðñíàà ë ñàíàäàã. Íààä õºíäèé èâ èëõýí áàéõàä ãýíýò ë òýýð öààíà íü òýíãýðò òóëñàí èõ ¿¿ë. Òèéì ñîíèí ìàíàí áàéñàí ãýæ ñàíàãäàõ, түүний цаанаас гарч ирсэн хүрэн улаан уулсаас ººð òýð àÿëëààñ ¿ëäñýí äóðñàìæ áàéõã¿é. Ñàíààíä áóóäàãã¿é þì åð íü îëîí. Ààâûíõàà ààâûã áîë áè á¿ð ñàíàäàãã¿é. Íàäàä øèð¿¿í ñàõàëòàé ãýñýí ãàíö äóðñàìæ áàéäàã. Áàñ ÿàãààä ÷ þì õºõ ñààðàë äýýëòýé ºâºð íü ñàíàãäàíà. Áîäâîë ºâºð äýýð íü ñóóæ ýðõýëäýã áàéñàí þì áàéëã¿é. Òèéì áîëîõîîð íóòãèéíõ íü çóðàà÷èéí óñàí áóäãààð çóðæ äóðñãàñàí ºâººãèéíõºº õºðãèéã óäààí ãýã÷ õàðæ çîãñäîã áàéñàí. Тэр жишүүхэн мөртлөө нэг л эерүү харц.
Àÿëàë ãýäýã åð òèéíõ¿¿ õàìàã äóðñàìæèéã õºâºí ãàðãàæ ýöýñ òºãñãºëã¿é ìýò õºâðºí, ñ¿¿ëä íü ººðºº õºâñðºõ äóðñàìæíû ýñ áîëîí ¿ëäýõ çîðèóëàëòòàé ìýò ñàíàãäàíà. Àÿëàë, àëñàä îäîõ, àðèëæ îäîõ, àëãà áîëîõ, àëãàà óðâóóëàõ ìýò îãò îíäîî îðîí çàé ðóó îäîõ íü á¿ãä ãàëò òýðýã ãýñýí õî¸ðõîí ¿ãýýð òîìú¸îëîãäñîí. Òýãýýä àõèàä ë òîîëíî. Íýýã…
Òàìõèíû ñàëõèâ÷ ðóó èëãýýõ ñ¿íñëýã óòàà äóóñàæ áàéíà. Öîã íü óëàëçàíà, Áè áîñîîä öîíõ ðóó î÷ëîî. ÁИ хотын ñàð áàéæ áàéíà. Òýãýýä íàäààñ –Çà? ãýõýä íü áè -¯ã¿é ýý! ãýæ õàðèóëëàà. Îéëãîñîí öàðàéòàé ìýëòýí ñàð ÁИ õîòûã ãèéг¿¿ëíý. Тиг тиг-тиг тиг... Явна.
8
Çàì äýýð ÿâàà çàìûí èíä¿¿ã õàðæ çàì òýýâðèéí îñîëä ºðòºõ âèé õýìýýí áîëãîîìæèëæ çîãñîâ. Ìèíèé àðâàí ãóðàâ áîë ÷èíèé àëòàí òàâ áèø. Ýíäõèéí ãóäàìæèíä ºòëºí ºí㺺 àëäàõ ìîääûã õàðæ, ýíä ìèíèéõ áèø àìüäðàëààð àìüäàð÷, àìüäàðñàíäàà øàíàëàí ýíýëæ, áóóæ ºãºí áóëèíãàðòàõã¿éí òóëä, ¿õýë íàìàéã ÷ºëººëºõºä äýíä¿¿ îðîéòñîí áàéõã¿éí òóëä íèñýí îäîæ, ýðõ äóðààð àëäðàí äýãäýõèéã õ¿ñíýì. Ãýâ÷ çàì òýýâðèéí îñëîîñ áîëãîîìæëîí çàì ðóó õàðæ çîãñîíî. Õýíä ÷ õýðýãã¿é áîëîõ ¿åäýý áÿñàëãàëûí ñ¿ìèéí ¿¿äèéã õààíà. Õýíä õýðýãòýéã õýí òîäîðõîéëîõ âý? Õýí íýãýíä õýí… Çàìûí õó÷èëòíû ¿íýð õàìàð öîðãèíî. Îäîîãèéí çàìûí èíä¿¿ ÿàñàí ÷ õóðäàí áîë÷èõñîí þì, ãýæ áîäîíãîî õîîñîí øàõóó çàìûã øèðòýí çîãñîíî. Õýíä ÷ õýðýãã¿é áîëîõ ¿åäýý…
25
Би үхэл гэж бодохоос жихүүцдэг байв. Би үхэл гэж бодохоос инээд хүрдэг байв. Би үхэл гэж бодохоор гашуудаад, гашуудал намайг ганихруулдаг байв. Би үхлийг хүндлэв. Би хайртай хүмүүсээ хайрласнаас тэр. Тэд надад тэнгэрт гэрэлтэх долоон бурхан, алтан гадас, мичид зургаагаас илүү дотно байснаас тэр. Би тэднийхээ хөрсөн биеийг тэврэхэд зүрхэнд минь харуусал биш хайр бялхахыг мэдрэхэд, үнэ цэнээс илүү хайр намайг удирдахад би үхлийг хүндлэв. Харууслыг хайлуулах хайр үхлээс хойш үргэлжлэхэд би үхлийг хайрлав. Амьтай хугацааг хайраар дүүргэхийг би хүснэ. Би албан хаагч биш, амьдралд батлагдсан (тийм нэг..,) дүрүүд шиг биш, ам дамжин хэлцэгдсэн аль нэг шалгарсан томъёоны батлах хариу биш байхыг хүсэвч хүслээрээ болохгүйг ойлгов. Тэгэхэд шар шороотой гудамжинд өшиглөж байсан тэвэгний нисэх дүр сэтгэлд ургана. Удаанаар... Тэр юунд хамаатайг үл ойлгоно. Бага насны нялхарч нялцайсан чиргүүл ч юм шиг. Эсвэл галзуурал ч юм шиг. Хүн байх хүсэл хэн нэгнийг хүслээс нь ангижруулах хэрцгийлэл ч юм шиг. Хүмүүстэй ярихгүй байсан нь дээр юм болов уу? Саранд сүүдэр байх нь хүнд хамаагүй ч сарны сүүдрийн тухай үлгэр хэлэлцэх юм. Гоё үлгэрүүд. Түүгээрээ бие биесээ сургана. Тэр.., түүгээр.., тэрүүгээр.., тийм бол.., тэгэхгүй бол.., тэгвэл ямар юм бол...? Чин сэтгэлийн хариуд чин сэтгэл горилохгүй гэвч нэг мэдэхэд уйланхай жаахан хүүхэд шиг хариу хүлээх нь ял мэт сэтгэл өвтгөнө. Бүх зүйл нэг мөрнөөс нөгөө мөр рүү шилжих бичээс, нэг тэмдэгтээс нөгөө тэмдэгт рүү шилжсэн томъёо, эсвэл бүрэн дууссан өгүүлбэр мэт. Түүнийг анзаарахгүй өнгөрөх нь анзаарахаасаа даан ч олон гэж сэрэхэд зүрх өвдөнө. Сэтгэл хаа байгааг би мартсан шиг. Түүнийг хаанаас ч олохгүй болсон шиг санагдана. Учир нь түүнийг хуурамчаар бий болгохоос айна. Эсвэл зүгээр хуурамчаар амьсгалах мэт давчуу санагдахад, үхэл инээдтэй санагддаг байсан үе санагдана гэж бодтол зүгээр санаа алдахыг хүссэнээ ойлгохоос ширхэг тамхи асаах үйлдэл эхлэв гэж эндүүрсэн шиг. Хэр удаан хүн амьтанд гай болохоо эс мэднэ. Зүгээр сэтгэл гэдгийг мэдэхгүйгээ мэдвэл амар. Гэвч эс мэдэх нь шаналгаа. Сэтгэлийн хариуд сэтгэл эрвэл олохгүй гэж сонссон шиг... Эсвэл уншсан шиг... Байн байн өвгөн багшаа зүүдлэнэ. Гэмшээд байгаа юм шиг. Даан ч цөөхөн уулзсан даа, эргүү толгой... Эсвэл... Би бэлэн. Тэр харин хэзээ тоох бол хэмээн түгшинэ. Хүний хэмжүүрээр биш өөрийнхөөрөө байхад бэлэн болсон шиг санагдана. Гэхдээ нохойтой нэг тавагнаас хоолломоор байвч сүнс минь бэлэн бишийг мэдэхэд хиртхийнэ.
2005-аас хойш
